مکانیسم حجامت از دیدگاه طب سنتی:
1. دفع فضولات خون (کاهش تری‌گلیسرید، غلظت خون، قند خون، اسید اوریک، فشار خون بالا)
2. دفع سموم و عفونت بدن (نیش‌زدگی، سرخجه، سرخک، آبله‌مرغان، زونا، مسمومیت شیمیایی، آکنه، کهیر)
3. تنظیم اخلاط چهارگانه بدن
4. رفع انسداد‌های عروقی (کمک به درمان تصلب شرائین، گرفتگی عروق کرونر، سردرد عصبی، میگرن، سیاتیک).
حجامت در واقع راهی برای از بین بردن خون کثیف و همچنین جلوگیری از غلظت خون با قرار دادن فنجان روی پوست و خارج کردن خون میباشد. هرچند فواید حجامت در طب سنتی بسیار زیاد است؛ اما باید توجه داشته باشید که حجامت، کار حساسی است. به همین دلیل، این کار را به فردی با تجربه بسپارید.
حجامت با افزایش گردش خون در سطح پوست، تخلیه مقداری از خون آلوده و حاوی سموم، باعث بهبود تعادل مواد در بدن میشود و در درمان میگرن، کاهش چربی خون، بیماری های پوستی و … کاربرد دارد.
حجامت به عمل خارج کردن خون از بدن به وسیله ابزارهای تیز یا بادکش می‌گویند که فواید بسیار زیادی برای بدن دارد. در بسیاری از کشورها از جمله چین، قدمت چندین ساله دارد. همچنین یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی در طب سنتی ایران است.
روش انجام حجامت، با توجه به محلی که قرار است حجامت شود، ممکن است متفاوت باشد. اما به طور کلی طی این روش، در قسمت مورد نظری از بدن خراش‌های سطحی ایجاد می شود. سپس بادکش، با مکشی که ایجاد می‌کند، جریان خون را از عمق به سطح آورده و هر نوع انسداد و رکود خون را برطرف می‌کند؛ به همین علت میتواند مواد سمی و توکسین‌‌ها را از بدن خارج کند. بدیهی است وقتی سموم و خون کثیف از بدن خارج می‌شوند، بدن سبک‌تر میشود و با افزایش جریان خون روند تغذیه سلول‌ها و اکسیژن‌رسانی به سلول‌ها نیز افزایش می‌یابد.
در روش حجامت با گرفتن خون از نواحی مختلف بدن میتوان به درمان بسیاری از بیماریها کمک و از ابتلاء به آن پیشگیری کرد. میزان خونگیری در حجامت بستگی به سن و جنس افراد دارد اما آن چه که باید مورد توجه قرار بگیرد، نحوه صحیح خونگیری است. به همین دلیل لازم است که این خون گیری در موضع صحیح و توسط فردی خبره و ماهر انجام شود
انواع حجامت چیست؟
به طور کلی، حجامت به دو نوع خشک و تر انجام میشود.
حجامت خشک یا بادکش درمانی، بدون خونگیری انجام میشود. در این روش خونی از بدن خارج نمی شود، بلکه تنها عمل مکش روی پوست انجام می شود و باعث بهبود گردش خون و گرفتگی عضلات میشود. همچنین این روش به شکل دیگری به نام حجامت خشک و گرم انجام میشود که طی آن فضای داخل کوزه یا لیوان، با آتش گرم شده و بلافاصله، کوزه روی بدن بیمار قرار می‌گیرد. در این حالت، حرارت حبس شده در لیوان، تولید مکش می‌کند و بادکش انجام میشود.
این نوع از حجامت با خارج نمودن مقداری از خون بیمار همراه می باشد. حجامت تر، خود به چندین دسته تقسیم میشود که هر کدام، فواید خاص خودش را دارد.
حجامت عام
رایج‌ترین نوع حجامت، حجامت عام است. این نوع حجامت بین دو کتف فرد انجام می شود. بین دو کتف جایی برای فیلتر بدن محسوب می شود. به گونه ای که تمام فضولات، رسوب ها و خون های زاید در این قسمت جمع آوری می شود . از طریق حجامت بین دو کتف و خراشیدن این قسمت و خارج شدن خون و مواد زاید، خون رسانی به کلیه اعضای بدن افزایش می یابد. در نتیجه سیستم ایمنی بدن فعال می شود.
بهتر است حجامت عام در فصول گرم انجام شود. به خصوص برای افرادی که طبع سردی دارند. اما برای افرادی که طبع گرم دارند، فصل زمستان هم فصل خوبی برای حجامت است.
حجامت سر
این حجامت، بر روی ملاج شخص (یک وجب از بینی به سمت سر و محل فرود آخرین انگشت) انجام میشود. این نوع حجامت، برای افرادی که تجمع خلط سودا مبتلا هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حجامت گودی کمر
این نوع حجامت، درست انتهای ستون فقرات و در گودی کمر صورت می‌گیرد. اصلی‌ترین درمانی که از این نوع حجامت انتظار می‌رود، درمان درد موجود در گودی کمر میباشد. البته باید دقت داشته باشید که این ناحیه، حساسیت زیادی دارد و همچنین در برخی افراد، این حرکت میتواند باعث کاهش جریان خون بشود.
حجامت ساق پا
محل دقیقی که برای حجامت ساق پا تعیین میشود، تا یک وجب بالای قوزک بیرونی پا میباشد که بر روی عضلات دوقلوی شخص قرار دارد. این ناحیه، جزو نواحی حساس حجامت میباشد و باید به شکل دقیق و تخصصی انجام شود. این نوع حجامت اما فواید و تاثیرات مثبتی بر روی بدن دارد و به این دلیل که خونگیری از این ناحیه، باعث میشود از تجمع اختلاط‌های سنگین مثل سودا، جلوگیری شود.
حجامت پشت گوش
استخوان برآمدگی پشت گوش که به آن، اصطلاحا ماستوئید هم گفته میشود، محل انجام این حجامت است. از حساس بودن این حجامت، هر چه بگوییم کم است. به همین دلیل، هرگز برای این حجامت، نزد افراد بی تجربه نروید.
حجامت گیجگاهی
حجامت این نواحی بدن نیز حساسیت زیادی دارد. این نواحی، بسته به تشخیص متخصص، در یک طرف و یا دو طرف شقیقه صورت می‌گیرد. حجامت این نواحی، بیشتر برای درمان آسیب‌هایی که به چشم وارد میشود، مفید میباشد.
انواع دیگری از حجامت وجود دارد که با توجه به نوع مشکل و بیماری انجام میشود.
طب سنتی خواص حجامت را به شکل زیر بیان می‌کند:
«زمانی که یک فرد حجامت می‌کند، خون‌های کثیف که شامل رسوبات و سموم هستند از بدن خارج می‌شوند در نتیجه غلظت خون کاهش نسبی پیدا می کند و بعد از مدتی به حالت نرمال و عادی خود باز می‌گردد. در طب سنتی سعی می شود با حجامت، غلظت خون کنترل شود، چرا که بسیاری از بیماری‌های بدخیم مانند سرطان از همین غلظت خون به وجود می‌آیند.»
به طور کلی حجامت با توجه به نوع و محل انجام آن دارای فواید زیر است:
- کاهش فشار خون
- کم کردن غلظت خون
- افزایش گردش خون
- بهبود گرفتگی عضلات و درد استخوان ها
- کم کردن عوارض و دردهای پریودی
- کم کردن عوارض یائسگی
- درمان آسم و آلرژی
- سم زدایی بدن
- رفع مشکلات بینایی
- رشد قد کودکان، پیش از اتمام بلوغ
- درمان آکنه و لک‌های پوست
- درمان تب خال
- درمان مشکلات دستگاه گوارش
- درمان اگزما
- افزایش ترشح سروتونین و درمان افسردگی
- تحریک سیستم ایمنی بدن و تکثیر سلول‌های دفاعی بدن
- تنظیم سیستم انعقادی و ضدانعقادی بدن
- افزایش لنف
- تنظیم فعالیت غدد داخلی بدن
- پیشگیری از سکته‌های مغزی و قلبی با کاهش فاکتورهای مؤثر
- کاهش اضطراب
- بهبود رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی
- کمک به بهبود علائم میگرن
- کاهش چربی، قند و اوره خون
- کمک در روند ترک اعتیاد و ترک سیگار
- درمان بیماری‌های پوستی و خارش بدن
- کاهش ریزش مو و شوره سر
- بهبود علائم آرتروز و رماتیسم
- رفع خواب رفتگی دست و پا
- افزایش هوش و حافظه اطفال و بزرگسالان
- درمان اختلالات خواب
- پیشگیری از انواع سرطان
عوارض حجامت چیست ؟
به شکل کلی، عوارض جدی برای حجامت وجود ندارد. البته اگر توسط شخص نابلدی صورت بگیرد ممکن است عوارضی چون درد، تورم، سوزش، سرگیجه، سبکی سر، غش کردن، تعریق، رنگدانه سازی پوست و یا حالت تهوع، ایجاد علائم گرد بنفش یا کبودی‌های دایره‌ای روی پوست عوارضی در پی داشته باشد. این علائم معمولا پس از چند ساعت از بین میروند، اگر از بین نرفتند و یا شدت یافتند باید به پزشک مراجعه کنید.
توجه داشته باشید که قبل از انجام حجامت حتما از مهارت پزشک، استریلیزه بودن محیط و تجهیزات مورد استفاده، مطمئن شوید.
چه افرادی نباید حجامت کنند ؟
با وجود فواید حجامت در طب سنتی و خواص بی شمار آن، انجام آن برای برخی افراد ممکن است عوارض مختلفی به همراه داشته باشد. به همین دلیل قبل از اقدام به انجام حجامت با پزشک خود مشورت کنید، تا در صورت مضر بودن از انجام آن پیشگیری کنید. معمولا انجام حجامت برای افراد زیر ممنوع است:
- خانم‌های باردار و شیرده
- کودکان زیر ۲ سال و افراد بالای ۶۵ سال
- خانم‌هایی که در دوران قائدگی هستند
- افرادی که دچار بیماری های خونی نظیر فقر آهن یا پایین بودن پلاکت خون هستند
- افرادی که بیماری خاصی دارند (مانند سرطان، نارسایی عضو، هموفیلی و برخی از انواع بیماری‌های قلبی)
- افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنند
- افرادی که بلغم شدید دارند
همچنین حجامت نباید در نواحی زیر انجام شود:
- رگ‌ها، شریان‌ها، اعصاب
- زخم، آفتاب سوختگی، التهاب یا ضایعات پوستی
- چشم‌ها
- گره‌های لنفاوی
- رگ‌های واریسی
